NedCar duurzaam moderniseren ?
Aannames:
- Ons huidige productivisme (vnl. geldgedreven) is bezig de biosfeer – ons huis – onherstelbaar te beschadigen en de voor ons noodzakelijke grondstoffen op te maken.
- De kapitale systeemfout in de economie van nu is de noodzaak tot verbruiken (‘consumentenvertrouwen’) om de bedrijven, in de tang van groeidwang, aan de praat te houden. Even absurd als schadelijk.
- De economie is veranderbaar. Zij was er een gericht op de vraag, werd er een van het aanbod, ja opdring. Voor onze overleving en van het bij ons horende leven moeten we terug – beter: vooruit! – naar een economie van de vraag - een vraag, weten we nu, die binnen milieugrenzen blijft. (Dus ook het aantal auto’s!)
- De tijd kruipt nu snel naar de 'groene' ideeën toe. Deze tijd vraagt om drastische omvormingen. Wijffels: "We moeten niet ons tijdperk vernieuwen, maar naar een nieuw tijdperk." Dat gaat verder dan de bedrijvigheid vergroenen.
Zou het mogelijk zijn om daar in Born (kleine?) elektrische auto’s te maken, vooral voor de Nederlandse (en ev. Belgische en Rijnland-Westfaalse) markt?
In navolging van de Daf’s? In een sfeer zoals er was met de eerste Volkswagen of T-Ford.
Als adept van regionalisering van de economie, is het daarbij voor mij dan: ‘Koop Nederlandse Waar!’
Met een markt met 16 miljoen mensen – levensvatbaar? (Enige protectie als tegenwicht tegen de nu zwaar, neoliberaal beschermde kapitaalstromen! Keynes: Make goods homespun as much as possible.) (Leuk oud woord uit een textielnatie.)
In mijn idee van een moderne, geflexibiliseerde economie (een verantwoorde vraag bedienend, niet meer een geldgedreven opdring-economie) zou die fabriek eerst moeten voorzien in de vraag, en dan op een lager pitje verder draaien op de vervangende vraag, reparatie en innovatie. Vele werkers zouden dan in de regio neven-banen (dus betaald) moeten hebben. Trekt de vraag aan, bijv. vanwege een nieuw model, dan kan het personeelsbestand weer omhoog.
Zo zouden in mijn idee álle bedrijven moeten gaan werken die een elastische, fluctuerende vraag bedienen. En het flex-werken moet werkelijk het algemene, normale patroon worden; dan wel met inkomenszekerheid – iedereen ergens aan het werk - in plaats van baanzekerheid. Het is mijn idee van het bevrijden van de bedrijvigheid, namelijk van de groeidwang. Hoofddoel: de Aarde en de grondstoffen sparen. En het werken voor ondernemers en werkers ont-stressen. (Ik ben wel altijd van het flink aanpoten, hoor!) (Weer zo’n aardig oud woord…)
Het gaat mij ook om het bevorderen van weer meer ‘maken’ in ons land, en van gelegenheden voor technologie-behoud en -ontwikkeling. In dit geval wellicht samen met de TH-Eindhoven of Delft.
Het betreft dus een op de toekomst voorbereid bedrijf, niet langer afhankelijk van stijgende output e,d,
Integendeel: bestand tegen schommelingen.
Door een nauwere band tussen geldschieters en bedrijf; het geld wat vaster in het bedrijf zittend.
Niet meteen faillissement (=kapitaalverlies) bij een dip die wat aanhoudt. (Het woord dip is dan ook niet meer juist. Integendeel: spaart de Aarde, draagvlak van elke economie. En wat minder stress of eentonigheid bij de werkers. Moet dus een positieve connotatie krijgen!)
De band tussen investeerders of leners kan bestaan uit een stichting waar zij samen met het bedrijf inzitten. Of de aandelen komen bij de provincie of de staat. Of ‘onze’ ABN-AMRO. Of….?
Een deel van de werkers, tijdelijk overbodig, hebben vaste nevenbanen. Vele mensen kunnen meer, zijn actieve en bedreven doe-het-zelvers, kunnen chaufferen, tuinieren, begeleiden op het sportveld, helpen opvoeden. De ontwikkeling van ambachten is ook belangrijk. De werkers kunnen, indien nodig, ingezet worden in overleg met de gemeente waar zij wonen, voor zorgtaken, in het onderwijs, buurtwerk, onderhoud e.d. Het onderscheid tussen hoog- en laagwaardig werk moet nodig herzien worden. En wordt hier de discussie over een algemeen basiskomen actueel?
Afijn, een bedrijf, dus, primair rustend op de nationale vraag, en regionaal ingebed.
Kapitaal getemd, de bedrijvigheid bevrijd.
Sleutelwoord; flexibilisering van de bedrijvigheid. Haar bevrijding ook, namelijk van de groeidwang.
Flexibele investerings- en leenbeloning, flexibele werkers.
Ik heb daar al veel over geschreven. Oa. in een oude brochure waarbij de toen CNV-baas Westerlaken nog het voorwoord had geschreven. (1994)
NedCar nieuwe stijl als experiment? Als proef? Juist in een krimpgebied, dat het daar anders zal worden?
Om met Balkenende (hij vanuit een bolide?) uit te roepen: leve de VOC-mentaliteit!
Willem Hoogendijk febr. 2012.
Verbonden aan de Stichting Aarde (aarde.org), lid van de denktank Voor de Verandering (globalternatives.nl), lid van de groep rond het Franse blad Entropia, geheel gewijd aan ‘décroissance’ en meewerkend aan de Alliantie Fair & Green Deal (platformdse.org), werkgroep i.o. ‘Krimp een Uitkomst?’
